Dương Ngân
(HQ Online)- "Giáo viên cũ chuyển ngành, thế hệ
trẻ thì quay lưng lại với nghề giáo. Một xã hội mà người thầy không ai muốn làm
thì sẽ đi đến đâu?"- Câu nói đầy xót xa của bà Trần Thị Tâm Đan- nguyên Chủ
nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc
hội trong Hội thảo "Khoa học sư phạm trong chiến lược đào tạo giáo viên- yếu tố
căn bản của đổi mới giáo dục Việt Nam" ngày 28-12-2011.
.JPG)
Sự "rớt giá" thảm hại
"Giáo viên
cũ thì chuyển ngành, thế hệ trẻ thì quay lưng lại với nghề giáo. Một xã hội mà
người thầy không ai muốn làm thì xã hội sẽ đi đến đâu?".
 | |
| Bà Trần Thị Tâm Đan |
Khác với những năm trước, nghề giáo được cả xã
hội trọng vọng, vào học sư phạm được xem như là vinh dự và tự hào của cả một
dòng họ, của một làng xã. Nhưng trong mấy năm gần đây, sư phạm bỗng "hạ giá" một
cách trầm trọng khi tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT đăng ký thi vào đại học, cao
đẳng giảm đi nhiều lần.
Bà Trần Thị Tâm Đan cho biết: Trong mấy năm gần
đây, học sinh giỏi hầu như không thi vào ngành sư phạm, với học sinh trung bình,
tỷ lệ thi vào sư phạm giảm khoảng 40-50% so với những năm trước. Ở một số địa
phương, một số trường THPT có tiếng không có một học sinh nào đăng ký thi vào sư
phạm. Từ việc không có nhiều học sinh khá giỏi thi vào ngành sư phạm thì mong
muốn có một đội ngũ giáo viên giỏi cũng trở lên rất xa xôi.
Bên cạnh đó còn là sự lãng phí trong việc sử dụng
nguồn kinh phí cho đào tạo giáo viên hiện nay. PGS-TS Phan Trọng Ngọ- Viện
trưởng Viện Nghiên cứu sư phạm- trường Đại học Sư phạm chia sẻ: Qua số liệu tổng
kết nhiều năm cho thấy, chỉ 30-40% sinh viên được đào tạo trong các trường sư
phạm ra trường làm đúng chuyên môn của mình. Đó là sự lãng phí một cách rất "vô
lý". Tại sao lại dùng ngân sách giáo dục đi đào tạo cho các ngành nghề khác?
Để "vớt vát" lại thực tế trên, hệ thống các
trường sư phạm đã cải thiện tình hình bằng việc đa dạng hóa ngành nghề đào tạo.
Tuy nhiên sự đa dạng hóa này lại chính là sự "rệu rã" của hệ thống đào tạo nhân
lực sư phạm. Bà Trần Thị Tâm Đan cho biết thêm: Trường sư phạm không nên đào tạo
ngành thủy sản hay môi trường, nếu có đa ngành thì chỉ nên mở rộng các chuyên
ngành có liên quan đến công tác sư phạm, bổ trợ cho những kiến thức sư phạm như
tâm lý học, công tác xã hội...
Đào tạo thì tràn lan như vậy nhưng lại chưa tính
đến bài toán đầu ra cho sinh viên ngành này. Với những địa phương vùng núi, vùng
cao của Tây Nguyên, người dân cứ ngỡ rằng chỉ cần có giáo viên tình nguyện lên
dạy sẽ được nhận ngay nhưng thực tế lại không như vậy. Giáo viên lên Tây nguyên
xin việc cũng cần cả một hành trình dài, gian nan và vất vả.
"Bất an"
Quá bức xúc trước thực tế đào tạo sư phạm hiện
nay ở trường đại học, GS Hồ Ngọc Đại làm một phép so sánh: Tạm thời bỏ qua thế
kỷ 20, mà chỉ làm một phép tính đơn giản bắt đầu từ thế kỷ 21. Từ năm 2001 của
thế kỷ 21, một lượng lớn trẻ em được ra đời, sau 6 năm, tức là năm 2007, số trẻ
này bước vào lớp 1, đến năm 18 tuổi tức là năm 2019 các em bước vào đại học, sau
đó học cao hơn như thạc sỹ, tiến sỹ...
Rõ ràng 100% người dân là sản phẩm của giáo dục,
phụ thuộc vào nhà trường, trong khi đó tỷ lệ này trước đây chỉ là 1% dân số đi
học, phụ thuộc vào nhà trường.
Nếu hiện nay chỉ có 1% dân số đi học như trước
kia, thì vấn đề chất lượng giáo dục, trình độ của giáo viên không có ảnh hưởng
gì nhiều đến xã hội. Nhưng con số này lại không phải là 1% mà là 100%, vậy nên
sự ảnh hưởng với xã hội rất lớn.
Xã hội thì cần giáo dục như vậy, giáo viên có tầm
quan trọng rất lớn, vậy mà hiện nay đội ngũ giáo viên chỉ đông nhưng chưa mạnh,
xã hội đang phát triển nhưng phương pháp, kỹ năng giảng dạy của giáo viên vẫn
"dậm chân tại chỗ" khiến cho những bài học trở thành khô cứng, giáo điều, không
đi vào nhận thức của học sinh, sinh viên.
Ông Đại nói rằng rất đau lòng khi thấy có giáo
viên báo cáo thành tích: Năm nay nhà trường đã đạt được thành tích rất cao trong
dạy và học, tỷ lệ học sinh khá giỏi là 92%. Nghe cô giáo trên báo cáo mà ông đã
rất buồn và thất vọng. Một giáo viên có kinh nghiệm mà lại thỏa mãn với thành
tích trên, có thể với nhà trường 8% học sinh chưa khá giỏi này không có gì quá
lớn, nhưng 8% này đối với bản thân, gia đình học sinh đó lại là tất cả niềm tin
và hy vọng.
Do vậy ông cho rằng, học sinh chưa giỏi là trách
nhiệm của nhà trường, của thầy cô giáo, không thể đỗ lỗi cho ai khác. Nếu phải
dùng hai từ để miêu tả chất lượng đội ngũ giảng viên hiện nay tôi xin được dùng
hai "phập phù".
"Bất kỳ ai quan tâm đến công tác dạy học thì đều
sốt ruột và bất an về đội ngũ giáo viên hiện nay", PGS-TS Phan Trọng Ngọ không
giấu được lo lắng.
Không thể đổ lỗi cho giáo
viên
Trong thực tế hiện nay có không ít người trong
chúng ta vẫn đang băn khoăn nghề dạy học có phải là một nghề theo đúng nghĩa của
nó trong thời hiện đại.
Bà Nguyễn Thị Bình- nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ
tịch Quỹ Hòa Bình và Phát triển Việt Nam chia sẻ: Dạy học là một nghề và là nghề
đặc biệt vì nó liên quan đến việc xây dựng con người và để thành công cần có sự
kết hợp giữa khoa học và nghệ thuật. Trường đào tạo sư phạm chính là nơi thực
hiện chức năng đó.
| Hiện nay việc phân bổ chương trình đào tạo giáo viên của ta đang có
vấn đề. | |
| Ông Nguyễn Vinh Hiển- Thứ trưởng Bộ GD-ĐT |
Tuy nhiên, hiện nay trường sư phạm vẫn chưa thể
hiện rõ vai trò chức năng đào tạo nghề dạy học. Nhiều khuyết điểm, thiếu sót của
thầy cô giáo được phản ánh thời gian vừa qua đều thể hiện sự non kém trong ứng
xử sư phạm.
Chúng ta không thể chỉ đổ lỗi cho giáo viên mà
phần trách nhiệm lớn thuộc về trường sư phạm- nơi đào tạo ra các nhà giáo có sai
sót đó không thể rũ bỏ trách nhiệm của mình trước những khuyết tật của sản phẩm
đào tạo.
PGS-TS Phạm Minh Hùng- Phó Hiệu trưởng Trường Đại
học Vinh cho biết: Việc giảng dạy các học phần về nghiệp vụ sư phạm chưa thật
thiết thực đối với sinh viên. Vì thế sinh viên chưa có ý thức đúng đắn đối với
việc học tập các môn này.
Bên cạnh đó, giảng viên còn bị ảnh hưởng tư tưởng
cho rằng cứ học giỏi là dạy tốt, không cần nghiệp vụ sư phạm. Trong quá trình
đào tạo nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên còn có sự tách rời giữa lý thuyết và
thực hành.
Bên cạnh đó các trường đào tạo sư phạm hiện nay
chưa xây dựng được quy trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm toàn khóa, dẫn đến việc
rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên không theo một hệ thống nhất định, còn
có sự chắp vá. Những thay đổi về nội dung, chương trình, phương pháp dạy học ở
phổ thông chưa được cập nhật vào việc đào tạo nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên,
khiến nghịch cảnh "sư phạm đi sau phổ thông" cứ tồn tại dai dẳng mãi.
Chất lượng giáo viên phụ thuộc rất nhiều vào nơi
đào tạo giáo viên, đó là hệ thống các trường sư phạm. Do vậy, để giải bài toán
chất lượng giáo viên thì việc cần làm trước tiên đó là thiết kế lại chương trình
đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm.
Ông Nguyễn Vinh Hiển- Thứ trưởng Bộ GD-ĐT thừa
nhận: Hiện nay việc phân bổ chương trình đào tạo giáo viên của ta đang có vấn
đề.
No comments:
Post a Comment